Leczenie zespołów bólowych kręgosłupa terapią McKenzie’go

1. Diagnoza

W pierwszej kolejności przeprowadza się szczegółowy wywiad z pacjentem, w oparciu o opracowany przez McKenziego specjalny protokół diagnostyczny, odrębny dla każdego odcinka kręgosłupa oraz dla kończyn. Następnie przeprowadza się testy ruchowe. Wprawia się w ruch każdy odcinek kręgosłupa, by pacjent mógł określić, z którego dokładnie miejsca pochodzi ból. Dokładny obraz choroby pozwala przypisać pacjenta do jednego z trzech zespołów zaburzeń kręgosłupa:

• zespół strukturalny dotyczy zmian w obrębie tzw. dysku. Jak wynika z badań przeprowadzonych w Instytucie McKenziego, w 90 procentach przypadków sprawcą kłopotów z kręgosłupem jest właśnie krążek międzykręgowy. Jeśli jego struktury zostaną uszkodzone, dochodzi do ich przemieszczania się z każdym ruchem bądź zmianą pozycji ciała. Tego typu zaburzenie cechuje się różnorodnymi objawami (m.in. promieniujące bóle od kręgosłupa wzdłuż kończyn, zaburzenia czucia, drętwienie i mrowienie);
• zespół dysfunkcyjny dotyczy mechanicznych uszkodzeń w obrębie tkanek kręgosłupa, które mogą być spowodowane m.in. raptownym zgięciem tułowia lub podniesieniem ciężkiego przedmiotu w pochylonej pozycji. Tego typu zaburzenia powodują ból niestały, miejscowy w obrębie uszkodzonych tkanek;
• zespół posturalny dotyczy utraty elastyczności i prawidłowej ruchomości kręgosłupa, do czego przyczynia się przyjmowanie nieprawidłowych pozycji ciała. Dotyczy to szczególnie osób, które nie są aktywne fizycznie, pracują przez wiele godzin w pozycji siedzącej i czują nieokreślone bóle pleców (zwykle niestały, w końcowym zakresie ruchu przeciążającego), najczęściej w odcinku piersiowym i lędzwiowym kręgosłupa.

2. Dobór odpowiedniej techniki leczniczej

Kolejnym etapem jest dobór odpowiedniej techniki leczniczej i nauka pacjenta prawidłowego jej wykonywania. W przypadku przesunięcia się dysku, badanie metodą McKenziego pozwala ustalić kierunek przemieszczenia uszkodzonych tkanek. Dzięki temu terapeuta może ustalić, jakim ruchem należy wprowadzić na swoje miejsce przemieszczone, uszkodzone tkanki krążka. Tych ruchów uczy także pacjenta, dzięki temu będzie on mógł samodzielnie radzić sobie z bólem w domu, bez niczyjej pomocy. Ponadto terapeuta ustala także kierunek ruchu zaostrzający ból, dzięki czemu może zalecić choremu, by unikał jego wykonywania.

U pacjentów z mechanicznymi uszkodzeniami w obrębie tkanek kręgosłupa wykonuje się ruchy przeciwne względem tych, które wywołał uszkodzenie, zgodnie z zasadą odwracania mechanizmu urazu.

U osób z zespołem posturalnym wykonywane są ćwiczenia, które stopniowo usuną istniejące ograniczenia ruchomości i ułatwią kształtowanie się prawidłowej postawy oraz jej utrzymanie.

Ponadto terapeuta uczy chorego innego niż dotąd wykonywania codziennych czynności. Na przykład pokazuje, jak nakładać skarpetki czy buty, myć głowę, podnosić ciężkie przedmioty  gdy pochylanie się wywołuje gwałtowny ból, w jaki sposób siedzieć, gdy dłuższe pozostawanie w tej pozycji także nasila objawy, w jaki sposób wstać z łóżka, by nie powodować bólu kręgosłupa itp. Dzięki temu pacjent może dbać o to, by w przyszłości unikać nawrotów choroby.

3. Działania profilaktyczne

Konieczne są także działania profilaktyczne, które mają uchronić przed ponownym rozwojem bólu. Dlatego po zakończeniu leczenia dalej należy systematycznie wykonywać opanowane wcześniej ćwiczenia, aby weszły one w nawyk. Dobrze wyszkolony chory jest w stanie sam rozpoznać pierwsze objawy nawrotu choroby  i w ciągu 1-2 tyg.  ją wyeliminować .